Ozonowanie w pytaniach i odpowiedziach
- Czym jest ozon?
Ozon to gaz który zawiera trzy cząsteczki tlenu ( O₃ ). Podczas działania ozonu uwolniony zostaje atom tlenu z cząsteczki, który wiąże się z materiałem na który działa, niszcząc (utleniając) napotkany niepożądany czynnik. - Co to jest ozonowanie?
Ozonowanie to jedna z najskuteczniejszych metod dezynfekcji. Ozon zabija bakterie i wirusy nawet 50 razy skuteczniej i 3000 razy szybciej niż chlor. Po przeprowadzeniu dezynfekcji ozon rozkłada się samoczynnie na czysty tlen (czas połowicznego rozpadu to ok 20min.) i nie stanowi żadnego zagrożenia. - W jaki sposób wykonuje się ozonowanie?
W dezynfekowanych przestrzeniach umieszcza się specjalistyczne urządzenia (generatory ozonu), które dzięki specjalnej budowie wytwarzają ozon z otaczającego powietrza, bez użycia jakichkolwiek dodatkowych środków chemicznych. Urządzenia te nazywane są też ozonatorami. W czasie pracy powinny być stale monitorowane a wytworzone stężenie gazu - ozonu mierzone specjalnymi detektorami, dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności zabiegu. - Dlaczego ozonowanie jest skuteczne?
Ponieważ ozon posiada silne właściwości utleniające i jest świetnym środkiem dezynfekującym. Działa bardzo szybko, bez negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Jako gaz dociera w miejsca, niedostępne dla innych środków – szpary, szczeliny. Usuwa wirusy, bakterie, grzyby (w tym pleśń), roztocza. Ponadto usuwa zapachy pochodzenia organicznego i nieorganicznego np. dym papierosowy, zapachy odzwierzęce, zapachy wymiocin (kwas masłowy), zapachy spalenizny, wilgoci, stęchlizny, rozkładających się resztek jedzenia i martwych organizmów. - Czy ozon jest szkodliwy dla człowieka i organizmów żywych?
Ozon jest szkodliwy dla człowieka i organizmów żywych w wysokich stężeniach i wdychany przez dłuższy czas. Podczas przeprowadzania dezynfekcji ozonowaniem, nie można przebywać w takim pomieszczeniu bez specjalnego zabezpieczenia (maski, kombinezony). Wysokie stężenia w procesie ozonowania utrzymują się w czasie pracy generatorów ozonu i wtedy następuje skuteczne zwalczanie danego czynnika. Po wyłączeniu ozonatorów ozon samoistnie rozkłada się do czystego tlenu (czas połowicznego rozpadu to ok 20min.) i nie pozostawia odpadów. Należy wtedy dokonać pomiaru stężenia odpowiednim legalizowanym miernikiem aby mieć pewność, że cały ozon został zużyty i rozłożony. Bezpieczeństwo jest najważniejsze.
Agencja Bezpieczeństwa Pracy i Zdrowia (OSHA ang. Occupational Safety and Health Administration) zaproponowała maksymalną akceptowaną wartość stężenia ozonu. Wartość ta oznacza maksymalne stężenie na jakie może być wystawiony człowiek w danym czasie i dla danego związku. Dla ozonu ta wartość wynosi 0.06 PPM (PPM = Pars Per Milion – jedna cząstka na milion innych cząstek) dla 8 godzin na dzień, 5 dni w tygodniu. Przy pobycie maksymalnie 15 minut stężenie dopuszczalne wynosi 0.3 PPM. W trakcie procesu ozonowania skuteczne stężenia mogą osiągać 2-10 PPM - Czy z pomieszczenia w czasie ozonowania trzeba usunąć kwiaty i zwierzęta?
Tak, gdyż w danym czasie i przestrzeni występuje wysokie stężenie ozonu, a to wpływa negatywnie na organizmy żywe. - Czy można wykonać ozonowanie samemu?
Nie polecamy nikomu bez odpowiedniej wiedzy i doświadczenia przeprowadzać ozonowania samemu. Biorąc pod uwagę konieczność posiadania specjalistycznego sprzętu (legalizowane, wiarygodne mierniki pomiaru stężeń, środki ochrony osobistej – specjalne maski, filtropochłaniacze i kombinezony w których można wejść do ozonowanego pomieszczenia i dokonać pomiaru), najlepiej zlecić wykonanie tych czynności profesjonalnej firmie która się tym zajmuje. Aby dobrze zdezynfekować, trzeba policzyć i oszacować ile ozonu i w jakim czasie należy wytworzyć, jakiej wydajności ozonatora użyć. Służą do tego specjalne przeliczenia fizyko-chemiczne i łatwo tu o pomyłkę. Bezpieczeństwo jest najważniejsze. - Czy do ozonowania używa się środków chemicznych?
Nie, ozon wytwarzany jest w sposób naturalny przy wykorzystaniu ozonatorów. - Ile trwa ozonowanie?
Dokładny czas zależy od wielu czynników - wielkości powierzchni, stopnia zanieczyszczenia, wilgotności, temperatury, itp. Inny czas jest potrzebny w przypadku ozonowania samochodów, a inny pomieszczeń. Dobór wydajności ozonatora jest również uzależniony od wielkości ozonowanej powierzchni. Wszystko jest przeliczane i szacowane wg odpowiednich równań matematyczno-chemicznych. - Dlaczego po ozonowaniu wciąż czuję zapach ozonu?
Zapach ozonu jest bardzo charakterystyczny i wyczuwalny już przy stężeniu 0,02 PPM. Może się utrzymywać od kliku godzin do kilku dni i nie świadczy o istnieniu ozonu. Jest podobny do zapachu „świeżości” po burzy, gdzie przy wyładowaniach atmosferycznych również ten gaz powstaje. Jeżeli odpowiedni legalizowany detektor nie wskaże cząstek ozonu w pomieszczeniu nawet gdy czujemy jego zapach, pomieszczenie takie jest całkowicie bezpieczne i zdatne do użytku.Bardzo często wykonuje się ozonowanie tylko dla odświeżenia mieszkania małymi stężeniami aby była wyczuwalna właśnie tzw. „świeżość jak po burzy”. - Jak przygotować mieszkanie do dezynfekcji ozonem?
Należy wykonać kilka prostych czynności mianowicie:- Na czas ozonowania wynieść wszystkie rośliny, zwierzęta i organizmy żywe.
- Pomimo tego, że standardowe stężenia i czas dezynfekcji nie wpływa negatywnie na podstawowy sprzęt elektroniczny, zalecamy zabezpieczyć folią malarską bądź folią stretch szczególnie wrażliwy sprzęt RTV, komputerowy, otwarte serwery itp. Wrażliwe są przede wszystkim nieizolowane przewody i styki, które mogą ulec nieznacznemu utlenieniu.
- Wynieść lub zabezpieczyć folią malarską bądź folią stretch cenne dzieła sztuki i inne antyki, gdyż ozon może negatywnie wpłynąć na ich stan poprzez utlenienie.
- Pozbyć się źródeł przykrego zapachu - pozamiatać i posprzątać przestrzenie za szafami, szafkami, łóżkami – miejsca rzadko i dawno sprawdzane.
- Jeżeli źródłem przykrego zapachu jest pleśń lub inne grzyby warto mechanicznie ściągnąć tyle ile można, aby ozon dotarł jak najgłębiej do zarodników i zniszczył je.
- Bezpośrednio przed i po zabiegu stosować się do zaleceń operatora specjalisty, który dezynfekcje wykonuje.
- Jak często można przeprowadzać ozonowanie?
To sprawa bardzo indywidualna uzależniona od wielu czynników i problemu którego chcemy się pozbyć. Inna częstotliwość będzie tylko dla odświeżenia pomieszczeń, inna dla pozbycia się np. pleśni czy brzydkiego zapachu. Regularne ozonowanie np. kilka razy w roku pozwoli nam na utrzymaniu pomieszczeń w dobrej czystości i świeżości, znacznie zmniejszając czynniki alergenne i zagrożenie bakteriami i wirusami. Osoby wrażliwe na alergie roślin pylących, kurzu czy pleśni odczują niebywałą poprawę samopoczucia i komfort przebywania w odświeżonych, zdezynfekowanych mieszkaniach. - Po jakim czasie od zakończenia ozonowania można korzystać z pomieszczeń?
Po zakończeniu zabiegu i wyłączeniu ozonatorów należy odczekać aby ozon dobrze nasycił daną przestrzeń, potem należy pomieszczenie wywietrzyć i zmierzyć stężenie legalizowanym miernikiem. Zazwyczaj cały proces po dezynfekcji trwa ok 2-3 godziny i następnie można bezpiecznie przebywać w takim miejscu.